GPT-5.1؛ نسخه جدید ChatGPT با لحن گرم‌تر و هوش بیشتر

GPT-5.1 دقیقاً چیست و چه زمانی عرضه شده است؟

GPT-5.1 جدیدترین مدل زبانی بزرگ (LLM) اوپن‌اِی‌آی است که در نوامبر ۲۰۲۵ معرفی شد و به‌عنوان جانشین مستقیم GPT-5 در اکوسیستم ChatGPT و Microsoft Copilot قرار می‌گیرد. این مدل همچنان یک مدل چندمودالی است؛ یعنی می‌تواند با متن، تصویر و دستورهای پیچیده‌ی چندمرحله‌ای کار کند، اما تمرکز اصلی آن روی بهبود تجربه مکالمه، استدلال سازگار با سختی مسئله و کاهش خطاهای رایج مانند توضیحات بیش از حد فنی یا پاسخ‌های ربات‌گونه است.

اوپن‌اِی‌آی تأکید کرده که GPT-5.1 فقط «باهوش‌تر» نیست، بلکه صحبت کردن با آن لذت‌بخش‌تر شده؛ لحن پیش‌فرض آن گرم‌تر است، بهتر شوخی می‌کند، در صورت نیاز رسمی‌تر می‌شود و تلاش می‌کند متن را با سطح دانش کاربر تنظیم کند.

دو مدل GPT-5.1 Instant و GPT-5.1 Thinking چه فرقی دارند؟

GPT-5.1 در دو حالت اصلی عرضه شده تا بسته به نیازتان بین سرعت و عمق استدلال انتخاب کنید:

• GPT-5.1 Instant: مدل پیش‌فرض و سریع برای اکثر کارها. پاسخ‌ها را در چند ثانیه برمی‌گرداند، لحن مکالمه‌ای و صمیمی دارد و برای کارهای روزمره مثل گپ زدن، تولید محتوا، خلاصه‌سازی یا ایده‌پردازی ایده‌آل است.
• GPT-5.1 Thinking: نسخه‌ی استدلالی‌تر که هنگام مواجهه با سوالات پیچیده، زمان بیشتری برای «فکر کردن» صرف می‌کند. در این حالت کاربر حتی می‌تواند روند فکر کردن مدل را در یک نمای خلاصه‌شده ببیند و در صورت تمایل روی گزینه «الان جواب بده» کلیک کند تا مدل سریع‌تر پاسخ نهایی را برگرداند.

انتخاب بین این دو حالت هم به‌صورت خودکار و هم دستی انجام می‌شود؛ ChatGPT در بسیاری از سناریوهای سنگین، خودش موقتاً به GPT-5.1 Thinking سوییچ می‌کند تا پاسخ مطمئن‌تری ارائه دهد.

مهم‌ترین بهبودها نسبت به GPT-5

اوپن‌اِی‌آی برای GPT-5.1 چند دسته بهبود اصلی اعلام کرده که هم برای کاربران عادی و هم دولوپرها قابل‌لمس است:

• استدلال تطبیقی (Adaptive Reasoning): مدل بسته به سختی کار، مقدار «فکر کردن» را کم و زیاد می‌کند؛ روی کارهای ساده توکن کم‌تری مصرف می‌شود و روی کارهای سخت، زمان بیشتری برای تحلیل صرف می‌گردد.
• لحن انسانی‌تر و کنترل‌پذیرتر: کاربر می‌تواند میزان رسمی بودن، شوخ‌طبعی، استفاده از ایموجی و حتی نوع شخصیت مدل را تنظیم کند. GPT-5.1 از ابتدا با لحن گرم‌تر و کمتر رباتی پاسخ می‌دهد.
• شخصیت‌های متنوع (Personality Profiles): اوپن‌اِی‌آی مجموعه‌ای از «پرسونا»های آماده را اضافه کرده که به کمک آن‌ها مدل می‌تواند شبیه یک معلم، مربی شغلی، منتور برنامه‌نویسی یا همراه مطالعه رفتار کند.
• کاهش خطا و توهم (Hallucination): نسخه‌ی جدید در تست‌های رسمی، هم در درک پرسش و هم در پایبندی به دستورها بهتر از GPT-5 عمل کرده و کمتر سراغ جواب‌های حدسی و بی‌منبع می‌رود.
• بهینه‌سازی مصرف توکن و سرعت: در بسیاری از سناریوها GPT-5.1 با توکن کم‌تر نسبت به GPT-5 همان خروجی یا حتی بهتر را تولید می‌کند؛ یعنی هم هزینه‌ی استفاده در API پایین‌تر می‌آید، هم زمان انتظار کاربر کمتر می‌شود.

تجربه کاربران ChatGPT چه تغییری می‌کند؟

برای کاربر معمولی ChatGPT، مهم‌ترین تغییر این است که بدون درگیر شدن با تنظیمات فنی، با مدلی طرف است که سریع‌تر، قابل‌اعتماد‌تر و مکالمه‌ای‌تر عمل می‌کند. چند نمونه از تغییرات ملموس:

• در گفتگوهای طولانی، مدل بهتر رشته‌ی صحبت را نگه می‌دارد و کمتر دچار تکرار یا پرش ناگهانی موضوع می‌شود.
• هنگام توضیح موضوعات تخصصی، تلاش می‌کند با مثال‌های ساده‌تر، نمودارهای توصیفی و زبان قابل‌فهم‌تری صحبت کند؛ مخصوصاً در حالت GPT-5.1 Thinking.
• کنترل بیشتری روی لحن در اختیار کاربر قرار گرفته؛ می‌توانید مدل را رسمی‌تر، خودمانی‌تر، آموزشی‌تر یا مینیمال‌تر کنید تا دقیقاً با نیاز شما هماهنگ شود.
• محدودیت استفاده از GPT-5.1 روی پلن‌های مختلف ChatGPT متفاوت است، اما حتی کاربران رایگان هم می‌توانند در هر بازه‌ی زمانی مشخص، تعداد محدودی پیام مستقیم با GPT-5.1 ارسال کنند و بعد به نسخه‌ی سبک‌تر سوییچ می‌شود.

چه چیزهای جدیدی برای دولوپرها اضافه شده است؟

اوپن‌اِی‌آی هم‌زمان با عرضه GPT-5.1، تغییرات مهمی را برای توسعه‌دهندگان روی پلتفرم API معرفی کرده است؛ تغییراتی که مخصوصاً برای ساخت Agentها و ابزارهای کدنویسی اهمیت دارد:

• حالت «بدون استدلال» (No Reasoning Mode): با تنظیم پارامتر reasoning_effort = "none"، می‌توان GPT-5.1 را تقریباً مثل یک مدل کلاسیک بدون استدلال عمیق استفاده کرد؛ این حالت برای سناریوهای بسیار حساس به تأخیر مناسب است.
• استفاده از استدلال تطبیقی در Agentها: GPT-5.1 بسته به مرحله‌ی کار (مثلاً جست‌وجو، تحلیل، تولید جواب نهایی) می‌تواند زمان فکر کردن و تعداد توکن‌های مصرفی را خودش تنظیم کند و این یعنی هزینه‌ی کمتر و سرعت بیشتر برای اپلیکیشن‌های واقعی.
• Prompt Caching با ماندگاری ۲۴ ساعته: ورودی‌های کش‌شده تا یک روز در حافظه می‌مانند و توکن‌های کش‌شده تا ۹۰٪ ارزان‌تر از حالت عادی محاسبه می‌شوند؛ برای چت‌های طولانی، محیط‌های برنامه‌نویسی و اپلیکیشن‌های دانش‌محور ایده‌آل است.
• ابزارهای جدید برای کدنویسی: دو ابزار apply_patch و shell اضافه شده‌اند تا مدل بتواند روی مخزن کد شما پچ‌های دقیق‌تر اعمال کند و در صورت نیاز فرمان‌های خط فرمان بنویسد. این قابلیت‌ها برای IDEها، بات‌های کدنویس و ابزارهای Code Review بسیار مهم هستند.
• بهبود در تست‌های کدنویسی: بنچمارک‌هایی مثل SWE-bench نشان می‌دهند که GPT-5.1 در حل مسائل واقعی روی مخازن کد، هم دقیق‌تر و هم پایدارتر از GPT-5 عمل می‌کند؛ بدون این‌که سرعت کار فدا شود.

در مجموع، GPT-5.1 برای دولوپرها یعنی Agentهای هوشمندتر، هزینه کمتر و کنترل بیشتر روی تعادل بین سرعت، دقت و مصرف منابع.