دیپ‌سیک چیست؟ رقیب چینی و رایگان ChatGPT با عملکرد حرفه‌ای

آیا می‌دانستید یک هوش مصنوعی جدید به نام دیپ‌سیک (DeepSeek) از کشور چین توانسته در مدت کوتاهی به یکی از محبوب‌ترین رقبای ChatGPT تبدیل شود؟ این برنامه‌ی هوشمند و رایگان به شما کمک می‌کند متن بنویسید، سوال بپرسید، اطلاعات تحلیل کنید و حتی به زبان فارسی با آن گفتگو داشته باشید.

دیپ‌سیک آن‌قدر سریع رشد کرد که در اواخر سال ۲۰۲۴ به پربازدیدترین اپلیکیشن رایگان فروشگاه اپل تبدیل شد. جالب‌تر اینکه شرکت‌هایی مثل OpenAI (سازنده ChatGPT) و متا (فیسبوک) آن‌قدر از موفقیتش شگفت‌زده شدند که تیم‌های ویژه‌ای برای بررسی آن تشکیل دادند.

در این مطلب از ITrends به‌طور کامل و با زبانی ساده به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:

• دیپ‌سیک چیست و چه تفاوتی با ChatGPT دارد؟
• چرا DeepSeek به سرعت ترند شد و همه‌جا درباره‌اش صحبت می‌شود؟
• آیا دیپ‌سیک از زبان فارسی پشتیبانی می‌کند؟
• نسخه‌های DeepSeek برای وب، ویندوز و موبایل چه قابلیت‌هایی دارند؟
• چه تفاوتی میان DeepSeek با مدل‌هایی مثل GPT-4 و Claude وجود دارد؟
• چه تعداد کارت گرافیک برای آموزش DeepSeek استفاده شده است؟
• آینده‌ی هوش مصنوعی دیپ‌سیک به کجا می‌رود و چه نقشی در رقابت جهانی دارد؟

دیپ‌سیک چیست و چه کاربردی دارد؟

دیپ‌سیک (DeepSeek) یک دستیار هوش مصنوعی مدرن و رایگان است که برای درک زبان انسان، پاسخ‌گویی به سؤالات و تولید متن طراحی شده. این ابزار بر پایه فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی ساخته شده تا بتواند درست مثل انسان با شما مکالمه کند و به شما کمک فکری بدهد.

اگر نمی‌دانید دقیقاً با این مدل چه کارهایی می‌توان انجام داد، در ادامه با کاربردهای مهم DeepSeek AI آشنا شوید:

پاسخ‌گویی هوشمند و گفت‌وگو با زبان طبیعی

دیپ‌سیک مثل یک چت‌بات پیشرفته می‌تواند به سؤالات شما به زبان ساده و طبیعی پاسخ دهد. چه دنبال اطلاعات علمی باشید، چه سوالی روزمره داشته باشید، این مدل مثل یک دستیار همراه همیشه آماده است.

تولید محتوا و کدنویسی

یکی از قابلیت‌های محبوب دیپ‌سیک، توانایی در نوشتن متن، خلاصه‌سازی مقاله و تولید کد برنامه‌نویسی است. این ویژگی، آن را به ابزاری کارآمد برای دانشجویان، تولیدکنندگان محتوا و برنامه‌نویسان تبدیل کرده است.

تحلیل اطلاعات و جستجوی دقیق

دیپ‌سیک می‌تواند اطلاعات موجود در متن‌های طولانی، اسناد یا مقالات را تحلیل کند و نتایج خلاصه و مفید ارائه دهد. در حوزه‌هایی مثل پژوهش، سلامت، حقوق و امور مالی می‌توان از آن برای صرفه‌جویی در زمان استفاده کرد.

پشتیبانی کامل از زبان فارسی

برخلاف بسیاری از مدل‌های خارجی، DeepSeek به‌خوبی با زبان فارسی سازگار است و پاسخ‌هایی دقیق و روان ارائه می‌دهد. این موضوع تجربه کاربری را برای فارسی‌زبانان بسیار راحت‌تر و دل‌چسب‌تر کرده است.

به طور خلاصه، DeepSeek یک دستیار همه‌کاره‌ی مبتنی بر هوش مصنوعی است که می‌تواند در زمینه‌های گوناگون از پاسخ‌گویی و گفت‌وگو گرفته تا تولید محتوا و تحلیل اطلاعات به کار گرفته شود. رایگان بودن و عدم نیاز به ابزارهای تغییر آی‌پی برای دسترسی، آن را به گزینه‌ای محبوب در میان کاربران عمومی و کسب‌وکارهای کوچک تبدیل کرده است.

تاریخچه و سازندگان DeepSeek

DeepSeek یک استارتاپ چینی است که در شهر هانگژو در استان ژجیانگ شکل گرفت. این شرکت ابتدا به‌صورت یک آزمایشگاه تحقیقاتی هوش مصنوعی فعالیت می‌کرد، اما به‌طور رسمی در آوریل ۲۰۲۳ با سرمایه‌گذاری شرکت High-Flyer شروع به کار کرد و در ژوئیه ۲۰۲۳ نام DeepSeek را برگزید.

بنیان‌گذار این پروژه، لیانگ ونفنگ (Liang Wenfeng) است؛ کارآفرینی ۴۰ ساله با سابقه‌ای علمی و شخصیت آرام که بیش از سود مالی، به حل مسائل پیچیده و ارتقای فناوری علاقه‌مند است. او DeepSeek را با هدف پاسخ به سخت‌ترین پرسش‌های بشر و ترویج همکاری جهانی در حوزه هوش مصنوعی راه‌اندازی کرد.

در آغاز، بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ به این پروژه خوش‌بین نبودند و موفقیت آن را دور از ذهن می‌دانستند. اما حمایت کامل شرکت High-Flyer باعث شد تیم توسعه‌دهنده بتواند بدون فشار تجاری روی تحقیق و توسعه تمرکز کند — چیزی که امروزه به یکی از دلایل اصلی موفقیت DeepSeek تبدیل شده است.

آغاز مسیر DeepSeek در دنیای مدل‌های زبانی

اولین گام جدی این تیم، معرفی مدل DeepSeek Coder در نوامبر ۲۰۲۳ بود؛ مدلی که به‌طور خاص برای تولید و تکمیل کدهای برنامه‌نویسی طراحی شده بود. پس از آن، مدل زبانی اصلی DeepSeek با ۶۷ میلیارد پارامتر معرفی شد و در ادامه، نسخه‌ی DeepSeek-V2 در مه ۲۰۲۴ منتشر شد.

مدل DeepSeek-V2 به دلیل عملکرد قوی و هزینه‌ی اجرای پایین، بازار هوش مصنوعی در چین را تحت تأثیر قرار داد و رقابتی سنگین در قیمت‌گذاری میان شرکت‌ها شکل گرفت. در اواخر ۲۰۲۴ نیز مدل جدیدتر و قدرتمندتر DeepSeek-V3 معرفی شد.

به این ترتیب، در کمتر از یک سال، دیپ‌سیک از یک تیم نوپا به سازنده‌ی یکی از قدرتمندترین مدل‌های زبان مصنوعی دنیا تبدیل شد؛ مدلی که امروز به‌عنوان رقیبی جدی برای ChatGPT و GPT-4 شناخته می‌شود.

چرا دیپ‌سیک به یک ترند جهانی تبدیل شد؟

دیپ‌سیک (DeepSeek) در کمتر از یک سال توانست مسیر خود را از یک استارتاپ گمنام به مرکز توجه دنیای هوش مصنوعی باز کند. اما دلیل این شهرت ناگهانی چه بود؟ در این بخش، به مهم‌ترین عوامل مؤثر بر ترند شدن کلی DeepSeek در جهان فناوری، رسانه‌ها و میان کاربران می‌پردازیم.

مدل‌ زبانی قدرتمند با دسترسی آزاد

دیپ‌سیک برخلاف بسیاری از مدل‌های مشابه مثل GPT-4 یا Claude، به‌صورت رایگان، بدون نیاز به ثبت‌نام و بدون محدودیت جغرافیایی در دسترس قرار گرفت. همین ویژگی باعث شد گروه بزرگی از کاربران (مخصوصاً در کشورهای تحریم‌شده) بتوانند آن را به‌راحتی تجربه کنند — اتفاقی نادر در دنیای مدل‌های بزرگ زبانی.

عملکرد تحسین‌برانگیز در مقابل رقبا

مدل‌های DeepSeek از همان نسخه‌های ابتدایی، عملکردی چشمگیر در تولید متن، کدنویسی و درک زبان نشان دادند. بسیاری از توسعه‌دهندگان و کاربران حرفه‌ای از شباهت سطح پاسخ‌گویی آن با GPT-4 شگفت‌زده شدند. همین مقایسه‌های مکرر با مدل‌های شناخته‌شده، به افزایش دیده‌شدن دیپ‌سیک کمک زیادی کرد.

توجه جهانی رسانه‌ها و غول‌های فناوری به DeepSeek

یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در شهرت دیپ‌سیک زمانی رقم خورد که سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، در ژانویه ۲۰۲۵ در پستی در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) از عملکرد مدل R1 دیپ‌سیک تمجید کرد. او نوشت:

«مدل R1 واقعاً چشمگیر است، به‌ویژه با توجه به آنچه با این هزینه ارائه می‌دهند.»

این اظهار نظر توجه گسترده رسانه‌ها را جلب کرد و چندین تحلیل‌گر آن را به‌عنوان نشانه‌ای از «ورود جدی چین به رقابت مدل‌های زبانی سطح بالا» دانستند. حتی گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه شرکت‌هایی مانند متا و Anthropic برای بررسی عمیق‌تر قابلیت‌های DeepSeek، تیم تحلیل اختصاصی تشکیل داده‌اند.

همچنین خبر تبدیل شدن دیپ‌سیک به پرمخاطب‌ترین اپلیکیشن رایگان iOS در برخی کشورها، به‌ویژه چین و هند، در رسانه‌هایی مانند Axios، Forbes و TechCrunch بازتاب گسترده‌ای یافت. این مجموعه عوامل باعث شد نام دیپ‌سیک (DeepSeek) به‌سرعت در فضای فناوری، رسانه و شبکه‌های اجتماعی ترند شود.

هم‌زمانی با موج جهانی هوش مصنوعی

سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ اوج علاقه عمومی به هوش مصنوعی مولد است. کاربران زیادی به دنبال جایگزین‌های جدید و هیجان‌انگیز برای مدل‌هایی مثل ChatGPT هستند. دیپ‌سیک در بهترین زمان ممکن معرفی شد و دقیقاً همان چیزی بود که مخاطبان به آن نیاز داشتند: مدلی رایگان، قدرتمند، جدید و متفاوت.

تمرکز بر فرهنگ متن‌باز و شفافیت

برخلاف بسیاری از مدل‌های تجاری، دیپ‌سیک با انتشار کد منبع و وزن مدل‌های خود (Open Source)، اعتماد جامعه فنی را جلب کرد. این شفافیت و تعهد به جامعه باعث شد تعداد زیادی از توسعه‌دهندگان و پژوهشگران به سمت آن جذب شوند و در شبکه‌های اجتماعی و فروم‌ها درباره‌اش صحبت کنند.

مقایسه DeepSeek با ChatGPT، Claude، GPT و سایر مدل‌های هوش مصنوعی

با ظهور سریع و چشمگیر DeepSeek، بسیاری از کاربران و تحلیل‌گران کنجکاو شدند که عملکرد این مدل در مقایسه با دیگر غول‌های هوش مصنوعی مانند GPT-4 (OpenAI)، Claude (Anthropic) و LLaMA 2 (Meta) چگونه است. جدول زیر، مقایسه‌ای خلاصه و کاربردی از ویژگی‌های کلیدی این مدل‌ها ارائه می‌دهد:

همان‌طور که مشاهده می‌شود، DeepSeek V3 از نظر ابعاد مدل و کیفیت پاسخ‌گویی، در سطح مدل‌های پرچم‌دار آمریکایی قرار دارد؛ با این تفاوت مهم که متن‌باز و رایگان است. این ویژگی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربران، توسعه‌دهندگان و پژوهشگران در سراسر جهان — به‌ویژه در کشورهای دارای محدودیت دسترسی — تبدیل کرده است.

سخت‌افزار مورد نیاز و نحوه آموزش DeepSeek

یکی از نکات جالب درباره مدل هوش مصنوعی DeepSeek این است که با وجود عظیم بودن، با سخت‌افزار نسبتاً محدودی آموزش داده شده است. نسخه کامل این مدل یعنی DeepSeek-V3 حدود ۶۷۱ میلیارد پارامتر دارد. با این حال، به دلیل استفاده از معماری هوشمند Mixture-of-Experts (ترکیب متخصصان)، در هر مرحله فقط حدود ۳۷ میلیارد پارامتر فعال می‌شود.

معماری Mixture-of-Experts به‌جای فعال‌سازی همه‌ی بخش‌های مدل به‌طور هم‌زمان، تنها برخی از «مسیرهای تخصصی» را فعال می‌کند که برای وظیفه فعلی مناسب‌تر هستند. مثل این است که در یک تیم مشاوران، فقط دو یا سه نفر که در موضوع خاص تخصص دارند وارد عمل شوند، نه کل تیم. این کار باعث می‌شود هم سرعت بیشتر شود و هم مصرف حافظه و انرژی کاهش یابد، بدون اینکه دقت مدل افت کند.

این مدل با صرف حدود ۲.۷۹ میلیون ساعت کارت گرافیک یا GPU-hour آموزش دیده است. منظور از GPU-hour، مجموع زمان پردازشی مورد استفاده روی کارت‌های گرافیک است. برای درک این عدد، فرض کنید یک مرکز داده با ۲۰۴۸ کارت گرافیک NVIDIA H800 به‌طور همزمان کار کند — در این صورت، آموزش کامل مدل در کمتر از دو ماه انجام می‌شود.

این کارایی بالا با استفاده از تکنیک‌هایی مانند دقت عددی FP8 ممکن شده است. FP8 یک فرمت عددی فشرده‌تر نسبت به استانداردهای معمول (مثل FP32 یا FP16) است که باعث می‌شود عملیات محاسباتی سریع‌تر و مصرف حافظه کمتر شود — بدون افت محسوس در کیفیت آموزش.

طبق گزارش‌ها، DeepSeek تنها با ۵٪ تا ۱۰٪ منابع سخت‌افزاری موردنیاز مدل‌های مشابه خود (مثل GPT-4) آموزش دیده اما به همان سطح کیفی نزدیک شده است. این موضوع نشان می‌دهد با خلاقیت در معماری و آموزش، الزامی به صرف میلیاردها دلار برای ساخت مدل‌های بزرگ نیست.

برای استفاده روزمره، نسخه‌های سبک‌تری از این مدل با نام DeepSeek-R1 عرضه شده‌اند که می‌توان آن‌ها را روی رایانه‌های خانگی نسبتاً قدرتمند اجرا کرد. در جدول زیر، سخت‌افزار پیشنهادی برای اجرای هر نسخه از DeepSeek آمده است:

در مجموع، دیپ‌سیک نشان داده است که می‌توان با منابع بهینه، به خروجی‌هایی هم‌تراز با غول‌های هوش مصنوعی دست یافت — بدون نیاز به میلیاردها دلار زیرساخت یا سرورهای ابری عظیم.

نسخه‌های DeepSeek: وب، دسکتاپ و اپلیکیشن موبایل

یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت سریع DeepSeek، تنوع روش‌های دسترسی به این هوش مصنوعی قدرتمند است. برخلاف بسیاری از رقبای پیچیده یا محدودکننده، دیپ‌سیک در قالب نسخه‌های رایگان، تحت‌وب، دسکتاپ و موبایل عرضه شده تا همه کاربران، بدون محدودیت خاص، بتوانند از آن استفاده کنند.

نسخه رایگان DeepSeek

DeepSeek Free یک نسخه کاملاً رایگان است که قابلیت‌های اصلی هوش مصنوعی را بدون نیاز به پرداخت هزینه در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این نسخه نه‌تنها در هیچ نقطه‌ای تحریم نیست، بلکه حتی کاربران ایرانی نیز بدون فیلترشکن به راحتی از آن بهره‌مند می‌شوند. این ویژگی باعث شده بسیاری از کاربران با جستجوی عباراتی مانند «دانلود دیپ سیک» به دنبال راهی برای نصب آن باشند؛ در حالی که نیازی به دانلود اجباری نیست و نسخه وب یا اپ کافی‌ است.

نسخه تحت وب (DeepSeek Web)

نسخه تحت‌وب دیپ‌سیک امکان استفاده مستقیم از مدل هوش مصنوعی را در مرورگر فراهم می‌کند. کافی است به وب‌سایت رسمی مراجعه کرده و بدون نصب هیچ‌گونه برنامه، گفت‌وگو با دیپ‌سیک را آغاز کنید. این نسخه همیشه از جدیدترین مدل‌های DeepSeek مانند V3 یا R1 پشتیبانی می‌کند.

اپلیکیشن موبایل (اندروید و iOS)

دیپ‌سیک دارای اپ رسمی در دو فروشگاه Google Play و Apple App Store است. اپلیکیشن DeepSeek AI Assistant بیش از ۱۰ میلیون بار فقط روی اندروید دانلود شده و رابط کاربری ساده و روانی دارد. برخی کاربران به اشتباه به دنبال «دانلود دیپ سیک برای گوشی» هستند که منظورشان همین اپلیکیشن رسمی در استورهای معتبر است.

نسخه دسکتاپ برای ویندوز

برای کاربران حرفه‌ای که قصد استفاده آفلاین یا شخصی‌سازی مدل را دارند، نسخه دسکتاپ DeepSeek قابل دانلود است. این نسخه برای ویندوز ۱۰ و بالاتر طراحی شده و امکان اجرای محلی مدل را فراهم می‌کند. البته اجرای مدل‌های بزرگ نیازمند رم بالا و GPU قدرتمند است.

به‌طور خلاصه، دیپ‌سیک برای هر دستگاه و هر کاربری گزینه‌ای مناسب دارد: از نسخه وب برای استفاده سریع و آسان گرفته تا اپ موبایل برای تعامل روزمره و نسخه دسکتاپ برای توسعه‌دهندگان. مهم‌تر اینکه کاربران حتی بدون نیاز به «دانلود دیپ سیک» نیز می‌توانند به قدرت این مدل هوش مصنوعی دسترسی پیدا کنند.

پیشرفت‌های اخیر DeepSeek و برنامه‌های آینده

موفقیت‌های اخیر دیپ‌سیک در حوزه هوش مصنوعی نویدبخش تغییراتی بزرگ در چشم‌انداز رقابت مدل‌های زبانی است. آخرین مدل پایه‌ی DeepSeek یعنی V3 که در اواخر ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان داد که یک استارتاپ چینی می‌تواند مدلی در سطح GPT-4 ارائه کند — آن هم با هزینه‌ای بسیار کمتر. این موفقیت به‌ویژه به‌دلیل معماری بهینه، متن‌باز بودن و عملکرد بالا مورد توجه قرار گرفت.

DeepSeek-R1 و تمرکز بر استدلال

در ژانویه ۲۰۲۵، مدل DeepSeek-R1 عرضه شد که با بهره‌گیری از یادگیری تقویتی از بازخورد انسانی (RLHF)، توانایی مدل در استدلال و مکالمه‌ی طبیعی را به‌طرز چشمگیری افزایش داد. این نسخه به عنوان مدل چت اصلی دیپ‌سیک شناخته می‌شود.

مدل تجاری پایدار و قیمت رقابتی

برخلاف رقبایی مانند OpenAI که خدمات پیشرفته را با هزینه‌ی بالا ارائه می‌دهند، دیپ‌سیک نسخه‌های حرفه‌ای خود را با قیمت‌گذاری رقابتی در بازار عرضه کرده و شفافیت بیشتری را نیز به همراه داشته است؛ زیرا کد منبع مدل‌های V2، V3 و R1 همگی روی گیت‌هاب منتشر شده‌اند و امکان مشارکت جامعه متن‌باز را فراهم می‌کنند.

تأثیر جهانی و واکنش بازار

موفقیت دیپ‌سیک، نه فقط فنی بلکه اقتصادی و سیاسی نیز بود. پس از معرفی رسمی DeepSeek-R1، ارزش سهام شرکت‌های آمریکایی فعال در حوزه AI با کاهش مواجه شد. حتی شرکت NVIDIA، یکی از بزرگ‌ترین سازندگان تراشه، افت تاریخی در بازار بورس را تجربه کرد. این واکنش‌ها نشان می‌دهد که DeepSeek از یک ابزار صرفاً تکنولوژیک فراتر رفته و به یک عامل تأثیرگذار جهانی تبدیل شده است.

برنامه‌های آینده DeepSeek

گزارش‌ها حاکی از آن است که نسل بعدی مدل DeepSeek با معماری بهینه‌تر، تا ۹۷٪ ارزان‌تر از GPT-4 قابل اجرا خواهد بود. همچنین این شرکت احتمالاً به سمت ادغام هوش مصنوعی در حوزه‌هایی چون رباتیک، اینترنت اشیا (IoT) و سرویس‌های ابری حرکت خواهد کرد. این مسیر می‌تواند راه‌حل‌های هوشمند جامع برای صنایع مختلف فراهم کند.

رقابت با نسل بعدی مدل‌ها

در حالی که OpenAI روی GPT-5 و گوگل روی مدل‌هایی مانند Gemini متمرکز هستند، مزیت DeepSeek در چابکی، متن‌باز بودن و جامعه‌محور بودن آن است. دیپ‌سیک نه‌تنها یک مدل، بلکه آغازگر موجی جدید از مدل‌های قدرتمند و در عین حال مقرون‌به‌صرفه در دنیای هوش مصنوعی است.

جمع‌بندی

در مدت کوتاهی، DeepSeek از یک پروژه نوپا به یکی از تأثیرگذارترین فعالان حوزه‌ی هوش مصنوعی تبدیل شده است. ترکیب قدرت فنی، دسترس‌پذیری رایگان، پشتیبانی از زبان فارسی و متن‌باز بودن، آن را به انتخابی ممتاز برای کاربران، پژوهشگران و توسعه‌دهندگان در سراسر جهان بدل کرده است. دیپ‌سیک ثابت کرده که آینده‌ی هوش مصنوعی نه فقط در اختیار غول‌ها، بلکه در دست خلاقیت، شفافیت و جامعه جهانی خواهد بود.