در دوم آوریل ۲۰۲۵، دونالد ترامپ از برنامه‌ای بزرگ و جنجالی برای وضع تعرفه روی کالاهای وارداتی رونمایی کرد و آن را «روز رهایی آمریکا» نامید. این طرح با هدف حمایت از تولید داخلی آمریکا معرفی شد، اما فقط ۴۰ روز بعد تقریباً متوقف شد. حالا، آمریکا با پیامدهای این تصمیم، از افزایش قیمت کالاها گرفته تا کاهش رشد اقتصادی، دست‌وپنجه نرم می‌کند.
«روز رهایی» با وعده‌های بزرگ آغاز شد، اما دوام نیاورد
ترامپ در مراسمی رسمی در باغ گل رز کاخ سفید اعلام کرد که از این پس، همه کالاهای وارداتی مشمول ۱۰٪ تعرفه عمومی می‌شوند. در کنار آن، تعرفه‌هایی تا ۵۰٪ برای کشورهایی که به‌زعم او، «با آمریکا بدرفتاری کرده‌اند» هم در نظر گرفته شد.
این تصمیمات تقریباً همه کشورهای شریک تجاری آمریکا را درگیر کرد. از متحدانی مثل کانادا و آلمان گرفته تا رقبایی مانند چین. بازارهای جهانی بلافاصله واکنش منفی نشان دادند؛ بورس آمریکا به‌شدت سقوط کرد، سرمایه‌گذاران نگران شدند و حتی ارزش اوراق خزانه‌داری آمریکا کاهش یافت—چیزی که در شرایط بحرانی خیلی نادر است.
عقب‌نشینی پس از فشار بازار و مخالفت‌ها
فقط چند روز پس از اجرای کامل تعرفه‌ها، نشانه‌های آشفتگی در اقتصاد آمریکا ظاهر شد. شرکت‌های بزرگ فناوری مثل اپل، که بخش زیادی از تولیداتشان در چین انجام می‌شود، هشدار دادند که ادامه این روند به محصولاتشان و قیمت نهایی برای مصرف‌کننده آسیب خواهد زد.
در نهایت، دولت اعلام کرد که برخی کالاها از تعرفه‌ها معاف می‌شوند—از جمله گوشی، رایانه و تراشه. ترامپ همچنین اجرای برخی تعرفه‌ها را به مدت ۹۰ روز متوقف کرد، اما تعرفه ۱۰٪ برای بیشتر کشورها همچنان باقی ماند.
درگیری با چین شدیدتر شد؛ تعرفه ۱۴۵٪ روی کالاهای چینی
اگرچه بیشتر کشورها موقتاً از تعرفه‌های شدیدتر کنار گذاشته شدند، اما چین هدف مستقیم ماند. ترامپ با عصبانیت از واکنش پکن، اعلام کرد که روی کالاهای چینی تعرفه‌ای برابر با ۱۴۵٪ اعمال می‌کند. چین هم بلافاصله مقابله به مثل کرد.
در این شرایط، حتی طرفداران سنتی ترامپ نیز دچار تردید شدند. فشار رسانه‌ها، کاهش شدید رشد اقتصادی، و نگرانی عمومی باعث شد دولت بار دیگر سیاست‌های خود را مرور کند.
روز چهلم؛ عقب‌نشینی نهایی در ژنو
پس از هفته‌ها کشمکش، در مذاکراتی که در ژنو برگزار شد، نمایندگان آمریکا و چین به توافق رسیدند تا تعرفه‌ها را کاهش دهند. ترامپ اعلام کرد که تعرفه روی کالاهای چینی به ۳۰٪ کاهش پیدا می‌کند—یک عقب‌نشینی کامل نسبت به تعرفه ۱۴۵٪.
با این تصمیم، بخش زیادی از طرح اولیه ترامپ کنار گذاشته شد، اما برخی تعرفه‌ها باقی ماندند تا شاید بعداً در مذاکرات به عنوان برگ برنده استفاده شوند.
سیاستی که نه اجرا شد، نه فراموش شد
ترامپ هنوز هم اصرار دارد که طرح تعرفه‌ها به سود اقتصاد آمریکاست. او حتی مدعی شد که به‌زودی نامه‌هایی برای ۱۵۰ کشور ارسال می‌شود تا از نرخ‌های جدید مطلع شوند. با این حال، تغییرات پیاپی و سردرگمی در اجرای طرح، باعث شده بسیاری از کشورها دیگر این تهدیدها را جدی نگیرند.
تحلیل iTrends
ماجرای تعرفه‌های ترامپ یک درس بزرگ در سیاست‌گذاری اقتصادی است. در جهانی که زنجیره‌های تأمین به‌شدت به هم وابسته‌اند، وضع ناگهانی تعرفه‌های سنگین می‌تواند به سرعت به اقتصاد داخلی آسیب بزند.
گرانی کالاهای مصرفی، نگرانی شرکت‌ها، سقوط بازارها، و حتی رکود اقتصادی، فقط بخشی از پیامدهای این طرح ۴۰ روزه بودند. ترامپ تلاش کرد خود را به‌عنوان یک مذاکره‌کننده حرفه‌ای نشان دهد، اما آنچه اتفاق افتاد، بیشتر بی‌ثباتی و بی‌اعتمادی بود.
شاید هدف ترامپ این بود که از تعرفه‌ها به عنوان اهرم فشار برای معامله استفاده کند، اما آنچه در عمل دیده شد، افزایش نگرانی مصرف‌کنندگان، آسیب به کسب‌وکارها، و رشد منفی اقتصاد بود. به همین دلیل، حتی بسیاری از مشاوران نزدیک او خواستار توقف این سیاست شدند.
اکنون صفحه‌ای دیگر در سیاست تجاری آمریکا ورق خورده، اما خاطره‌ی این ۴۰ روز پرنوسان هنوز از ذهن بازارها و مردم پاک نشده است.