درگیری ترامپ و ایلان ماسک؛ از افشاگری تا تهدید
اختلافی که حالا به تیتر اول رسانهها تبدیل شده، از یک انتقاد ساده شروع شد. وقتی ایلان ماسک علیه سیاست مالیاتی پیشنهادی دونالد ترامپ در پلتفرم X موضع گرفت، کسی تصور نمیکرد کار به تهدید و افت سهام تسلا بکشد.
اما واکنش ترامپ مثل همیشه صریح و جنجالی بود؛ او نهتنها ماسک را «ناسپاس» خواند، بلکه از بازنگری در قراردادهای میلیاردی اسپیساکس با دولت هم گفت. بازار بلافاصله واکنش نشان داد و سهام تسلا ضربه خورد.
حالا این درگیری، با حذف پستهای جنجالی، تهدیدهای متقابل و حتی واکنش پدر ایلان ماسک، وارد مرحله تازهای شده؛ مرحلهای که رسانهها از آن بهعنوان «آتشبس ناپایدار» یاد میکنند. اما هیچکس نمیداند این آتشبس چقدر دوام خواهد داشت.
از اتحاد تا تقابل: چگونه رابطه ترامپ و ماسک به دشمنی رسانهای تبدیل شد؟
پیش از می ۲۰۲۵، ایلان ماسک با حمایتهای مالی خود از ترامپ، بهویژه در انتخابات ۲۰۲۴، یکی از نزدیکترین متحدان او بهحساب میآمد و حتی نقش مشاور در نهادی به نام “Department of Government Efficiency” یا DOGE را داشت.
حرکت نخست در ماه می: انتقاد عجیب ماسک از لایحه بزرگ مالیاتی ترامپ
در اواخر ماه می، ماسک با انتشار پستی در شبکه اجتماعی X بهشدت از لایحه اقتصادی و مالیاتی ترامپ با عنوان «One Big Beautiful Bill» انتقاد کرد. او در این توییت نوشت:
«هرچی... اشکالی نداره که مشوقهای خودروهای برقی و انرژی خورشیدی کاهش پیدا کنن، حتی اگه یارانههای نفت و گاز دستنخورده باقی بمونن (که خیلی ناعادلانست!) — اما اون کوه عظیم از هزینههای بیربط و زشت باید حذف بشه. در تمام تاریخ تمدن بشر، هیچوقت قانونی وجود نداشته که هم “بزرگ” باشه و هم “زیبا”. همه اینو میدونن! یا با یه لایحه بزرگ و زشت طرفی، یا با یه لایحه جمعوجور و خوشساخت. و گزینه درست، همون جمعوجور و خوشساختیه.»
این لحن تند و طعنهآمیز که مشخصاً به سبک ماسک نوشته شده بود، بلافاصله در رسانهها بازتاب پیدا کرد و بسیاری آن را نقطه شروع علنی شدن اختلاف او با ترامپ دانستند.
واکنش تند ترامپ و هشدار درباره قراردادها
ترامپ بلافاصله پاسخ داد و نهتنها ماسک را به ناسپاسی متهم کرد، بلکه تهدید کرد که تمام حمایتهای دولتی از شرکتهای او مانند تسلا و اسپیساکس را مورد بازنگری قرار میدهد. این هشدار، فضای اقتصادی و سیاسی پیرامون هر دو طرف را متشنجتر کرد.
نقطه انفجار: اتهام جنجالی ماسک درباره اسناد اپستین
اوایل ژوئن ۲۰۲۵ اوج تنشها رخ داد؛ ماسک در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت که نام دونالد ترامپ در اسناد مربوط به جفری اپستین دیده شده و ادعا کرد این یکی از دلایلی است که چرا بخشهایی از آن اسناد هنوز منتشر نشدهاند. پیام او صراحت و طنز سیاهی داشت: «ترامپ در اسناد اپستین است. به همین دلیل تا حالا منتشر نشده.» این پست در عرض چند ساعت حذف شد، اما موجی از واکنشهای رسانهای و اجتماعی به راه انداخت—از تحلیلهای عمیق رسانههای بینالمللی تا چالش در شبکههای اجتماعی.
سقوط بازار و تهدید فضایی
بعد از حمله مستقیم ماسک به ترامپ، واکنش رئیسجمهور هم تند و بیملاحظه بود. او ماسک را «دیوانه» خطاب کرد و تهدید کرد حمایتهای دولتی از شرکتهای او، مثل تسلا و اسپیساکس، را قطع خواهد کرد. همین حرف کافی بود تا بازار دچار شوک شود.
فقط در همان روز، سهام تسلا بیش از ۱۴ درصد سقوط کرد و نزدیک به ۱۵۰ میلیارد دلار از ارزش این غول خودروسازی بر باد رفت — اتفاقی که یکی از سنگینترین ریزشهای یکروزه در تاریخ تسلا بهشمار میرود. تصویر این سقوط بهخوبی در نمودار بالا دیده میشود.
هرچند بازار روز بعد کمی به خود آمد و بخشی از ضررها جبران شد، اما در مجموع، طی دو روز، سهام تسلا بیش از ۱۵ درصد پایین آمد. تحلیلگران معتقدند این افت صرفاً مربوط به تسلا نیست، بلکه نشانهای از نگرانی کلی بازار نسبت به آیندهی سیاسی و اقتصادی در سایهی این درگیری است. شرکتهایی مثل تسلا که روی شاخصهایی مثل S&P 500 و NASDAQ 100 اثر زیادی دارند، بیشتر از بقیه ضربه میخورند.
همزمان با این فشارها، ماسک در اقدامی احساسی اعلام کرد که ممکن است پروژهی کپسول فضایی دراگون را متوقف کند؛ پروژهای که برای ارسال انسان و محموله به ایستگاه فضایی بینالمللی استفاده میشود. این تصمیم جنجال زیادی در رسانهها به پا کرد، اما ساعاتی بعد، ماسک اعلام کرد فعلاً از این تصمیم صرفنظر کرده است.
حذف پست، تهدید دموکراتیک و آتشبس مشروط
ماسک با حذف پستهای بحثبرانگیز خود تلاش کرد فضا را آرام کند، اما ترامپ اعلام کرد که رابطه میان آنها به پایان رسیده است. او همچنین هشدار داد که اگر ماسک بهجای حمایت از جمهوریخواهان، به دموکراتها گرایش پیدا کند، باید منتظر پیامدهای سنگینتری باشد. در این میان، تیمهای نزدیک به هر دو نفر تلاش کردند زمینهای برای کاهش تنش فراهم کنند.
حالا: روابط سرد در «آتشبس شکننده»
اکنون رابطه بین ترامپ و ماسک در وضعیت تعلیق قرار دارد. تماس رسمی خاصی میان آنها گزارش نشده و تحلیلگران از وضعیتی بهنام «آتشبس شکننده» سخن میگویند. حتی پدر ایلان ماسک نیز در مصاحبهای اظهار کرده که فرزندش دچار اشتباه شده است. با اینحال، بسیاری معتقدند این پایان درگیری نیست و ممکن است در آیندهای نزدیک دوباره شعلهور شود.
پیامدهای رسانهای و واکنش چهرههای معروف
درگیری میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ، بهسرعت به صدر اخبار رسانههای بزرگ جهان راه یافت. بسیاری این جدال را نهفقط دعوایی شخصی، بلکه بازتابی از شکافهای سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک در آمریکا دانستند.
واکنش رسانهها: از تحلیل اقتصادی تا طعنههای سیاسی
رسانههای جریان اصلی مانند CNN و MSNBC این درگیری را نشانهای از «شکست اتحاد محافظهکاران» تعبیر کردند و تأکید داشتند که حمله ماسک میتواند پایگاه رای ترامپ را متزلزل کند. در مقابل، Fox News که معمولاً رویکردی محافظهکار دارد، تلاش کرد با لحنی میانهرو به ماجرا بپردازد و هر دو طرف را به آرامش دعوت کند.
Bloomberg و Reuters بیشتر تمرکز خود را روی تبعات اقتصادی درگیری گذاشتند و تحلیلهایی درباره افت سهام تسلا، تأثیر بر شاخصهای S&P 500 و نزدک، و واکنش سرمایهگذاران منتشر کردند.
مدیران فناوری و سلبریتیها چه گفتند؟
جف بزوس با انتشار یک پست در شبکه BlueSky نوشت: «وقتی منافع شخصی با منافع عمومی قاطی میشن، دودش تو چشم همه میره.» این جمله که بهوضوح طعنهای به هر دو طرف داشت، بهسرعت بازتاب یافت.
بیل گیتس در یک مصاحبه تلویزیونی بدون اشاره مستقیم به ماجرا گفت: «اگر میخواهیم فناوری را در خدمت مردم ببینیم، باید بیشتر سکوت کنیم و کمتر درگیر سیاست شویم.» این جمله از سوی برخی تحلیلگران بهعنوان کنایهای به ماسک تلقی شد.
در همین حال، چهرههایی از دنیای موسیقی و سینما مانند مارک رافلو و جان لجند نیز با انتشار توییتهایی، از «خطر تمرکز قدرت در دست میلیاردرها» هشدار دادند و خواستار نظارت بیشتر بر فعالیت شرکتهای فناوری شدند.
تأثیر بر فضای سیاسی و اقتصادی آمریکا
کارشناسان معتقدند این درگیری صرفاً یک نزاع شخصی نیست؛ بلکه نشانهای از تنش در قلب سیاست و اقتصاد آمریکاست. برخی حتی آن را پیشدرآمدی بر شکاف در جناح راست میدانند؛ بهویژه در شرایطی که انتخابات ریاستجمهوری آینده نزدیک است.
از منظر اقتصادی، واکنش بازار بهخوبی نشان داد که چطور نزاعهای شخصی در سطح میلیاردرها و سیاستمداران میتواند ظرف چند ساعت میلیاردها دلار را از بازارها پاک کند. این موضوع بار دیگر مسئله «وابستگی بیشازحد اقتصاد آمریکا به چند شرکت فناوری» را به مرکز توجه آورده است.
جمعبندی و پیشبینی
تنش بین ایلان ماسک و دونالد ترامپ، چیزی فراتر از یک دعوای توییتری است. این درگیری نهتنها روابط شخصی میان دو چهرهی قدرتمند را تحتتأثیر قرار داده، بلکه لایههای عمیقتری از سیاست، اقتصاد و نفوذ رسانهای را هم به چالش کشیده است.
آیا این پایان رابطه است یا شروع مرحلهای تازه؟
اگرچه طرفین سعی کردهاند با حذف پستها یا سکوت موقت، فضا را کنترل کنند، اما شواهد نشان میدهد که «آتشبس فعلی» بیشتر به یک آتش زیر خاکستر شباهت دارد. ترامپ سابقهای در تسویهحسابهای رسانهای دارد و ماسک نیز نشان داده در برابر تهدید سکوت نمیکند.
بهعلاوه، با توجه به نقش روزافزون ماسک در صنعت دفاعی و فناوری فضایی آمریکا، هرگونه تنش با دولت آینده (چه جمهوریخواه چه دموکرات) میتواند پیامدهای راهبردی در پی داشته باشد.
سناریوهای آینده: نبرد انتخاباتی یا صلح مصلحتی؟
تحلیلگران سه سناریو را مطرح میکنند:
- ادامه درگیری و کشیدهشدن آن به انتخابات ۲۰۲۸: در این سناریو، ماسک ممکن است در آینده از کاندیدایی غیر از ترامپ حمایت کند یا حتی خود وارد عرصه سیاسی شود.
- آشتی پشتپرده: با فشار مشاوران و ملاحظات اقتصادی، احتمال دارد دو طرف به توافقی موقت برسند؛ توافقی که نه علنی میشود، نه پایدار.
- فروکشکردن موضوع در رسانهها: مانند بسیاری از دعواهای دیجیتال، این ماجرا ممکن است صرفاً در فضای آنلاین بزرگنمایی شده باشد و در دنیای واقعی، تأثیر ملموسی نداشته باشد.
در نهایت...
فارغ از اینکه آینده چه مسیری را طی میکند، آنچه قطعی است اینکه دنیا امروز در دورهای قرار دارد که هر توییت، هر پست و هر اختلاف شخصی، میتواند میلیاردها دلار جابهجا کند و فضای سیاسی را دگرگون سازد. و این خود، نشانهای از قدرت و شکنندگی دنیای مدرن است.
